लखनऊ:
शहरात अचानक पसरलेल्या बिबट्याच्या बातम्यांमुळे सॅकंडोंमध्ये घबराट उडाली; परंतु तपासात समोर आले.सदंर व्हिडीओ खरा नव्हता. एआय (कृत्रिम बुद्धिमत्ता) च्या सहाय्याने बनवलेला हा प्रँक अखेर पोलिसांच्या जाळ्यात अडकला आणि त्या तरुणाला अटक करण्यात आली आहे.
शहरातील काही भागांत बिबट्या दिसल्याच्या अफवांमुळे नागरिक घराबाहेर पडण्यास टाळाटाळ करत होते. पालकांनी मुलांना घरातच ठेवण्याचे आवाहन केले, तर काही लोकांनी त्यांच्या सीसीटीव्ही कॅमेऱ्यांमधील रेकॉर्ड तपासण्यास सुरुवात केली. आधीच घबराट वाढू नये म्हणून पोलीस आणि वनविभागाने तत्परतेने चौकशी सुरू केली आणि अनेक सीसीटीव्ही फुटेज पाहून पडताळणी केली.
तपासात काय समोर आले
वनविभागाच्या तांत्रिक आणि पोलीस तपासाच्या दरम्यान समोर आले की, सोशल मीडियावर व्हायरल झालेला बिबट्याचा व्हिडीओ खऱ्या आरपारचा नाही.तो एआयच्या माध्यमातून तयार केलेला होता. पोलिसांनी या व्हिडीओचा स्रोत शोधून त्या तरुणाचा शोध घेतला आणि त्याला अटक केली. पुढील चौकशीत आरोपीने हे कबूल केले की हा सारा प्रकार ‘गमतीने’ केला; पण त्याचे परिणाम गंभीर ठरले.
सामाजिक प्रतिक्रियाही हुंजा
या घटनेचे काही पोस्ट्स एक्सवर (पूर्वीचे ट्विटर) व्हायरल झाले असून लाखो लोकांनी ते पाहिले व प्रतिक्रिया दिल्या. एका युजरने म्हटले की, “जर तुम्ही खरे बोलत नसाल तर पोलीस येत नाहीत, पण खोटा व्हायरल झाला तर संपूर्ण यंत्रणा धडकते. आणि मग तुमच्यावरच कारवाई होते.” दुसऱ्या युजरने सुचवले की, “सरकारने एआय जनरेटेड ऑडिओ-व्हिडीओ-फोटोसाठी स्पष्ट लेबलिंग धोरण आणावे. म्हणजे गैरसमज पसरणार नाही.” तिसऱ्याने व्यंगात्मकपणे लिहिले की, “एआय फोटो बनवून देतो, पण जामिनाच्या पैशांची जबाबदारी घेत नाही. मग असं करायच्या पेक्षा उपयोगी काम करावे.”
काय शिकायला मिळाले?
ही घटना एआयच्या ताकदीसोबत येणाऱ्या जबाबदारीची आणि नियमांची गरज अधोरेखित करते. अफवा फाटाफट पसरविणारी काळजीजनक असते; विशेषतः मोठ्या शहरांमध्ये, जिथे लोक लवकरच घबराटेत येतात आणि प्रशासनाचे संसाधन व वेळ वाया जातो. अनेक तज्ञ बर्‍याच दिवसांपासून एआयने तयार केलेल्या सामग्रीवर स्पष्ट लेबलिंग व कायदेशीर चौकट हवी, असे सांगत आहेत. ही घटना त्याच मागण्यांना अधिक बळ देऊ शकते.
वनविभाग आणि पोलीस यांची पुढील पावले
पोलिस आणि वनविभाग आता लोकांमध्ये शांती व प्रकाशन करीत आहेत की शहरात खऱ्या बिबट्याची उपस्थिती नाही आणि जो व्हिडीओ व्हायरल झाला तो बनावट आहे. आरोपी विरुद्ध fit-to-law कारवाई सुरू असून पुढील तपास अद्याप सुरू आहे.
