मुंबई प्रतिनिधी
नवे आर्थिक वर्ष आणि नवा महिना सुरू होताच बँकिंग नियमावलीत बदल होण्याच्या चर्चा सुरू झाल्या आहेत. याच पार्श्वभूमीवर, गेल्या काही दिवसांपासून सोशल मीडियावर एक संदेश चांगलाच व्हायरल झाला होता — ३० सप्टेंबरनंतर एटीएममधून ५०० रुपयांच्या नोटा मिळणार नाहीत.
या संदेशामुळे ग्राहकांमध्ये गोंधळ निर्माण झाला. लोकांमध्ये चर्चांना उधाण आले, “खरंच ५०० रुपयांच्या नोटा बंद होणार का?” या प्रश्नाचे उत्तर अखेर अर्थ मंत्रालयाने दिले आहे.
अर्थ मंत्रालयाने स्पष्ट केले की, ५०० रुपयांच्या नोटांवर कोणतीही बंदी येत नाही. मात्र, लहान मूल्याच्या नोटा — विशेषत: १०० आणि २०० रुपयांच्या — सहज उपलब्ध होण्यासाठी रिझर्व्ह बँकेने बँका आणि व्हाईट लेबल एटीएम ऑपरेटरना निर्देश दिले आहेत. या निर्देशांनुसार,
३० सप्टेंबर २०२५ पर्यंत १०० आणि २०० रुपयांच्या नोटांची संख्या एटीएममध्ये किमान ७५% पर्यंत वाढवावी.
३१ मार्च २०२६ पर्यंत ही संख्या ९०% पर्यंत नेण्याचे लक्ष्य आहे.
म्हणजेच, सरकारचे उद्दिष्ट मोठ्या नोटा बंद करणे नसून, दैनंदिन व्यवहारांसाठी लहान नोटांचा पुरवठा वाढवणे आहे.
हे पाऊल का?
५ ऑगस्ट २०२५ रोजी राज्यसभेत वरिष्ठ सदस्य वाय. वेंकट सुब्बा रेड्डी आणि मिलिंद देवरा यांनी हा मुद्दा उपस्थित केला होता. त्यांचे म्हणणे होते की, अनेक वेळा एटीएममध्ये लहान मूल्याच्या नोटा उपलब्ध नसल्याने सामान्यांना अडचणी येतात. यावर उपाय म्हणून आरबीआयने हा निर्णय घेतला आहे.
सोशल मीडियावर पसरत असलेल्या अफवांबाबत मंत्रालयाने लोकांना सावधानतेचा सल्ला दिला आहे — उच्च मूल्याच्या नोटांवर बंदी घालण्याचा कोणताही निर्णय सरकारने घेतलेला नाही.
