चंद्रपूर प्रतिनिधी
कर्जाच्या विळख्यात अडकलेल्या एका शेतकऱ्याला सावकारांनी किडनी विकण्यास भाग पाडल्याची धक्कादायक घटना चंद्रपूर जिल्ह्यात उघडकीस आली असून, या प्रकारामुळे राज्यभरात संतापाची लाट उसळली आहे. ‘देवाभाऊ, कुठे नेऊन ठेवलाय महाराष्ट्र माझा?’ असा संतप्त सवाल करत सरकारच्या शेतीविषयक धोरणांवर तीव्र टीका केली जात आहे.
चंद्रपूर जिल्ह्यातील नागभीड तालुक्यातील मिंथूर गावातील रोशन सदाशिव कुडे हे या प्रकरणातील पीडित शेतकरी आहेत. चार एकर शेतीवर कुटुंबाचा उदरनिर्वाह चालवणाऱ्या रोशन कुडे यांना निसर्गाच्या लहरीपणाचा मोठा फटका बसला. शेतीतून उत्पन्न न मिळाल्याने त्यांनी दुग्ध व्यवसाय सुरू करण्याचा निर्णय घेतला. त्यासाठी दोन सावकारांकडून प्रत्येकी ५० हजार रुपयांचे कर्ज घेतले. मात्र दुर्दैवाने खरेदी केलेल्या दुधाळ गाई मरण पावल्या. त्याच काळात शेतीही हाताशी आली नाही. परिणामी कर्जाचा डोंगर वाढत गेला.
कर्जफेडीसाठी सावकारांकडून होणारा तगादा, अपमानास्पद वागणूक आणि धमक्यांमुळे कुडे हतबल झाले. कर्जातून मुक्त होण्यासाठी त्यांनी दोन एकर जमीन विकली, ट्रॅक्टर आणि घरातील साहित्य विकले. तरीही कर्ज फिटले नाही. अवघ्या एक लाख रुपयांचे कर्ज व्याजासह तब्बल ७४ लाख रुपयांपर्यंत पोहोचल्याचा आरोप त्यांनी केला आहे.
याच दरम्यान, कर्ज दिलेल्या एका सावकाराने ‘किडनी विकण्याचा’ सल्ला दिल्याचा धक्कादायक दावा कुडे यांनी केला आहे. एका एजंटमार्फत त्यांना प्रथम कोलकाता, त्यानंतर पंबोडिया येथे नेण्यात आले. तेथे वैद्यकीय तपासणीनंतर त्यांच्यावर शस्त्रक्रिया करून किडनी काढण्यात आली. ही किडनी आठ लाख रुपयांना विकण्यात आल्याचे कुडे यांनी सांगितले.
या संपूर्ण प्रकाराबाबत पोलिसांनी वेळेत दखल घेतली नाही, असा गंभीर आरोपही कुडे यांनी केला आहे. “मी पोलीस अधीक्षकांकडे तक्रार केली; मात्र कोणतीही कारवाई झाली नाही. पोलिसांनी वेळीच हस्तक्षेप केला असता तर मला किडनी विकण्याची वेळ आली नसती,” असे त्यांनी सांगितले.
दरम्यान, प्रकरणाचे तीव्र पडसाद उमटल्यानंतर ब्रह्मपुरी पोलीस ठाण्यात सहा सावकारांविरोधात गुन्हा दाखल करण्यात आला आहे. किशोर बावनकुळे, मनीष घाटबांधे, लक्ष्मण उरकुडे, प्रदीप बावनकुळे, संजय बल्लारपुरे आणि सत्यवान बोरकर अशी आरोपींची नावे असून, अवैध सावकारी प्रतिबंधक कायद्यातील कलम २९, ३१ आणि ३२ अंतर्गत त्यांच्यावर गुन्हा नोंदवण्यात आला आहे.
किडनी विक्रीसंदर्भातील आरोपांची स्वतंत्र चौकशी सुरू असल्याची माहिती चंद्रपूरचे पोलीस अधीक्षक सुदर्शन मुमक्का यांनी दिली. वैद्यकीय अहवालानंतरच किडनी विक्री कर्जफेडीसाठीच करण्यात आली का, पंबोडिया येथे शस्त्रक्रिया का व कशी झाली, त्यासाठी माहिती व व्यवस्था कोणी केली, याचा तपास करण्यात येणार असल्याचे त्यांनी स्पष्ट केले. त्यामुळे किडनी विक्रीप्रकरणी अद्याप स्वतंत्र गुन्हा नोंदवलेला नाही.
दरम्यान, “एक लाख रुपये घेतले, आतापर्यंत ७४ लाख दिले तरीही कर्ज संपले नाही. पैशासाठी तगादा सुरूच आहे. कर्जासाठी किडनी गेली, आता हातात काहीच उरले नाही. आता मंत्रालयासमोर संपूर्ण कुटुंबासह आत्मदहनाशिवाय पर्याय नाही,” असे हताश उद्गार रोशन कुडे यांनी काढले आहेत.
या घटनेने राज्यातील शेतकरी कर्जबाजारीपणाचे विदारक वास्तव पुन्हा एकदा समोर आले असून, सरकारच्या मदत योजनांवर आणि अवैध सावकारी रोखण्यातल्या अपयशावर गंभीर प्रश्नचिन्ह उपस्थित झाले आहे.
