कोलकाता रांची
पश्चिम बंगाल,झारखंडच्या कोळसा पट्ट्यात बुधवारी पहाटे अचानक खळबळ उडाली. अंमलबजावणी संचालनालयाने (ईडी) तब्बल १०० हून अधिक अधिकाऱ्यांसह एकाच वेळी ४० पेक्षा जास्त ठिकाणी छापे टाकत कोळसा माफियांच्या बेकायदेशीर साम्राज्यावर निर्णायक घाव घातला.
या कारवाईचे स्वरूप इतके भव्य आणि समन्वयबद्ध होते की, स्वतः ईडीनेच याला “भारतातील सर्वात मोठी छापेमारी” असे संबोधले.
पहाटे सहाचा थरार: रांची–धनबाद ते आसनसोलपर्यंत धडक मोहीम
२१ नोव्हेंबर रोजी सकाळी सहा वाजताच रांची, धनबाद, आसनसोल, दुर्गापूर, रामगढ आणि आसपासच्या औद्योगिक पट्ट्यात एकाएकी शेकडो वाहनांची दणदणाट. स्थानिक पोलिसांच्या मदतीने ईडीचे पथक रणनीतीने विभाजित झाले आणि प. बंगालमधील २४ तर झारखंडमधील १८ ठिकाणांवर चौकशीला सुरुवात झाली.
छाप्यांचा केंद्रबिंदू होता
• कोळसा व्यापाऱ्यांची घरे
• आउटसोर्सिंग कंपन्यांचे कार्यालये
• टोल कलेक्शन बूथ
• खाणकामाशी निगडीत चेकपॉइंट्स
• आणि संशयित दरम्यानचे आर्थिक व्यवहार केंद्र
ईडीच्या मते, बेकायदेशीर खाणकाम आणि काळ्या मार्गाने कोळसा वाहतुकीतून शेकडो कोटींचा सरकारी महसूल झिरपतोयाचा प्राथमिक अंदाज आहे.
मुख्य निशाणा: एल. बी. सिंग, त्यांच्या भावाचा व्यवसाय आणि नामांकित कोळसा व्यापारी
धनबादमधील कोळसा व्यापारी एल. बी. सिंग आणि भाऊ कुंभनाथ सिंग यांच्या आउटसोर्सिंग कंपनीचा मोठा भाग ईडीने झडतीस घेतला.
सिंग यांच्याबाबत विशेष म्हणजे व, दहा वर्षांपूर्वी बीसीसीएल टेंडर घोटाळ्यात ते सीबीआयच्या रडारवर होते आणि त्यावेळी सीबीआय टीमवर गोळीबार झाल्याची धक्कादायक नोंदही आहे.
त्यांच्यासह,
• अनिल गोयल,
• संजय इंडस्ट्रीज,
• लाल बाबू सिंग,
• अमर मंडल
यांच्या आवारांवरही तपास यंत्रणेने मोठी हालचाल केली.
कोळसा माफियांच्या बेकायदेशीर साखळीचा गाठोडा ,
खाणकाम, वाहतूक, कमिशन, टोलवरील संगनमत, याची उकल करण्यासाठी ही धडक मोहीम असल्याचे ईडी सूत्रांनी स्पष्ट केले.
कोट्यवधींचा ‘कॅश ट्रेल’ उघड , ५०० च्या नोटांच्या भरलेल्या बॅगा
छाप्यांदरम्यान ईडीच्या पथकाला मोठ्या प्रमाणात रोख रक्कम सापडल्याची माहिती समोर आली आहे.
विशेषतः ५०० रुपयांच्या नोटांनी भरलेल्या बॅगा, ब्रीफकेस, तसेच सोन्याचे दागिने जप्त झाले.
या सर्व मालमत्तेचे मूल्य कोट्यवधींमध्ये असल्याचा प्राथमिक अंदाज व्यक्त होत आहे.
हे सर्व व्यवहार बँक खात्यांशी जोडले गेले असून, मनी लॉन्डरिंगच्या चौकशीला आता नवीन दिशा मिळणार आहे.
अंगावर कुत्रे सोडून अडथळा! ईडी पथकाची अडचण वाढली
एल. बी. सिंग यांच्या निवासस्थानी एक नाट्यमय प्रसंग घडला.
ईडी अधिकारी घरात प्रवेश करण्यास तयार होते, तोच अचानक सिंग यांनी पाळीव कुत्रे मोकळे सोडून अधिकाऱ्यांना थोपवण्याचा प्रयत्न केला.
कुत्रे आक्रमकपणे भुंकू लागल्याने काही क्षण गोंधळाची स्थिती निर्माण झाली.
मात्र स्थानिक पोलिसांच्या मदतीने परिस्थिती नियंत्रित करण्यात आली आणि पथक घरात दाखल झाले.
यामुळे ईडीच्या कारवाईत अडथळा निर्माण करण्यास केलेला हा प्रयत्न अखेर विफल ठरला.
मोहीम अजूनही सुरू, पुढील काही दिवसांतील कारवायांची चेतावणी
ईडीने स्पष्ट केले की, ही सुरुवात आहे.
कोळसा खाणकामातील भ्रष्टाचार, टोलवरील अनधिकृत वसुली, खाणातून बाहेर येणाऱ्या कोळशाच्या ‘बिलिंग–अनबिलिंग’ खेळाची साखळी अजून मोठी असल्याचे संकेत त्यांनी दिले आहेत.
चौकशीत मिळालेल्या पुराव्यावरून
• मनी लॉन्डरिंग,
• भ्रष्टाचार,
• बेनामी व्यवहार,
• अनधिकृत वसुली
यांसारख्या गंभीर गुन्ह्यांच्या कलमांतर्गत पुढील अटकसत्र सुरू होऊ शकते.
देशभराचे लक्ष खिळलेला धडक छापा
बंगाल–झारखंडच्या खाणींतून उभा राहिलेला ‘कोळसा साम्राज्याचा’ बेकायदेशीर महाकाय व्यवसाय मोडून काढण्यासाठी केंद्र सरकारने चालविलेल्या ह्या कारवाईला कायदापालक संस्थांच्या इतिहासात माइलस्टोन मानले जात आहे.
छाप्यांदरम्यान गोळा झालेल्या पुराव्यांची तपासणी आता वेगाने होणार असून पुढील काही दिवसांत या प्रकरणात नवी प्रकरणे, नवी अटक आणि नवी उकल होण्याची शक्यता व्यक्त केली जात आहे.
